Thực tế, nguyên nhân phát sinh tranh chấp trong cuộc sống vợ chồng dẫn đến ly hôn hay thuận tình ly hôn là do tình cảm của vợ chồng bị rạn nứt, một trong hai bên đã không làm tròn nghĩa vụ của mình với gia đình hay vì tự ái cá nhân hoặc hiểu lầm trong quan hệ của vợ hoặc chồng mình, bất đồng quan điểm trong cuộc sống hằng ngày. Trong đó, tình trạng ngoại tình cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc ly hôn của vợ chồng, như vậy ngoại tình có phải là căn cứ để Tòa án cho ly hôn. Theo quy định Điều 56 của Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 thì căn cứ cho ly hôn theo yêu cầu của một bên là: “Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được…”.

Có thể thấy, căn cứ này khá chung chung và không có khả năng áp dụng cụ thể. Tức là nếu tình trạng hôn nhân trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được thì xử cho ly hôn. Nhưng ngay cả việc xác định như thế nào là tình trạng trầm trọng cũng rất khó. Do vậy, đôi khi việc Tòa án bác đơn xin ly hôn của đương sự chủ yếu do cảm tính và dựa vào sự trình bày của đương sự tại tòa. Nếu thẩm phán thấy mâu thuẫn của đương sự chưa thực sự như những gì họ khai, thì thường bác đơn xin ly hôn. Mặt khác, trên thực tế, nếu một trong hai bên có quan hệ ngoại tình thì khả năng tòa án bác đơn là rất cao.

Ảnh minh hoạ

Thực tế cho thấy có sự nhận định khác nhau giữa các cấp toà án. Cùng nội dung vụ án nhiều trường hợp ở cấp sơ thẩm đồng ý yêu cầu ly hôn của nguyên đơn tuy nhiên đến cấp phúc thẩm lại sửa án không đồng ý cho ly hôn. Sau đây là một ví dụ minh hoạ, được xét xử phúc thẩm ngày 01/8/2017.

Anh T và chị N do quen biết nên tiến đến hôn nhân, tổ chức đám cưới năm 1995 đến năm 1996 đăng ký kết hôn. Anh chị sống hạnh phúc được gần 20 năm thì phát sinh mâu thuẫn. Nguyên nhân mâu thuẫn theo anh trình bày là do chị N ghen tuông, cho rằng anh có quan hệ với người phụ nữ khác nên thường xuyên cự cãi với anh, chị N cũng không quan tâm đến anh nên kéo dài hôn nhân cũng không hạnh phúc. Khoảng thời gian 02 năm qua chị N và anh sống cùng nhà nhưng không ai quan tâm tới ai.

Nhưng theo chị N trình bày, cách đây khoảng 02 năm anh T thường xuyên đi sớm về trễ, chị phát hiện anh T thường xuyên nhắn tin lời lẽ yêu thương với người phụ nữ khác. Sau đó chị theo dõi và phát hiện anh T vẫn thường xuyên qua lại với người phụ nữ này nên chị có gặp người phụ nữ đó nói chuyện, có lần do thiếu kiềm chế nên chị có đánh người phụ nữ đó, vì chuyện này mà anh T đánh chị. Chị xác định trong cuộc sống vợ chồng chị không có lỗi gì, chị luôn làm tròn bổn phận trong gia đình, hôn nhân không hạnh phúc là do anh T có người phụ nữ khác nên lạnh nhạt với chị. Chị mong muốn hàn gắn tình cảm vợ chồng, anh T xin ly hôn chị không đồng ý vì chị còn thương anh T.

Toà sơ thẩm chấp nhận yêu cầu xin ly hôn của anh T với nhận định vợ chồng anh chị đã mâu thuẫn kéo dài liên tục, cụ thể: anh T khẳng định không còn tình cảm với chị N, anh chị đã không còn quan tâm chăm sóc lẫn nhau đã 02 năm nay. Mặc khác chính chị N cũng thừa nhận tình cảm vợ chồng anh T dành cho chị rất lạnh nhạt, không còn yêu thương gì nhưng chị cam chịu sống vì 02 con. Những người làm chứng cho rằng anh T có quan hệ tình cảm với người phụ nữ khác nhưng không có chứng cứ chứng minh. Xét thấy, mâu thuẫn của anh chị đã đến mức trầm trọng đời sống chung không thể kéo dài, nên hôn nhân kéo dài cũng không hạnh phúc.

Tuy nhiên, toà cấp phúc thẩm sửa án bác yêu cầu ly hôn của anh T với nhận định chị N cũng như xác nhận của gia đình anh T do anh T có quan hệ tình cảm với người phụ nữ tên C, chị N cũng nhiều lần bắt gặp anh T và người phụ nữ này đi cùng với nhau và anh T thường xuyên nhắn tin qua lại với người phụ nữ này với lời lẽ yêu đương nên chị N mới ghen. Chị N và người chị chồng có đến nhà người phụ nữ này và có mời chính quyền ấp chứng kiến, do đó chị N có nhắc nhở anh T về việc này nên vợ chồng từ đó phát sinh mâu thuẫn, anh T ngày càng lạnh nhạt với chị. Xét thấy, nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn vợ chồng là do khoảng 02 năm trở lại đây anh T có quan hệ tình cảm với người phụ nữ khác nên về nhà lạnh nhạt với chị N, ngoài ra anh chị không có mâu thuẩn nào khác. Hơn nữa, gia đình bên chồng chị N kể cả hai người con của anh T đều mong muốn chị N và anh T được đoàn tụ. Hiện tại anh T và chị N vẫn sống chung một nhà, thiết nghĩ anh chị vẫn còn khả năng hàn gắn hạnh phúc để chăm lo nuôi dạy các con. Cấp sơ thẩm cho rằng mâu thuẩn giữa anh T và chị N đã đến mức trầm trọng nên chấp nhận đơn xin ly hôn của anh T là chưa xem xét đánh giá toàn diện nội dung vụ án.

Có thể thấy, trong trường hợp trên, việc anh T có quan hệ tình cảm với người phụ nữ khác là việc làm sai trái. Có những tranh cãi quanh vấn đề này. Có rất nhiều vụ ly hôn mà trong đó các nguyên đơn quyết tâm bỏ vợ, bỏ chồng chỉ vì người thứ ba này./.

Trần Thị Ấm – Phòng 9 Viện KSND tỉnh Bến Tre