Tạm đình chỉ giải quyết vụ án hành chính là việc tạm ngừng giải quyết khi có các căn cứ do Luật Tố tụng hành chính quy định, cho đến khi lý do của việc tạm ngừng không còn nữa.

Theo Khoản 1, Điều 118 Luật Tố tụng hành chính thì các căn cứ để tạm đình chỉ vụ án gồm: a) Đương sự là cá nhân đã chết, cơ quan, tổ chức đã giải thể mà chưa có cá nhân, cơ quan, tổ chức kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng; b) Đương sự là cá nhân mất năng lực hành vi dân sự mà chưa xác định được người đại diện theo pháp luật; c) Đã hết thời hạn chuẩn bị xét xử mà một trong các đương sự không thể có mặt vì lý do  chính đáng, trừ trường hợp có thể xét xử vắng mặt các đương sự; d) Cần đợi kết quả giải quyết của các cơ quan khác hoặc vụ việc khác có liên quan. Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP ngày 29/7/2011 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, hướng dẫn thi hành một số quy định của Luật Tố tụng hành chính, tại Điều 15 quy định: Trường hợp có quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án thì thời hạn chuẩn bị xét xử kết thúc vào ngày ra quyết định tạm đình chỉ. Thời hạn chuẩn bị xét xử được bắt đầu tính lại kể từ ngày Toà án tiếp tục giải quyết vụ án khi lý do tạm đình chỉ không còn nữa.

Thực tiễn áp dụng căn cứ tạm đình chỉ và tính lại thời hạn chuẩn bị xét xử đã phát sinh những vướng mắc, bất cập dẫn đến kéo dài việc giải quyết vụ án, gây phiền hà cho người khởi kiện, có thể khái quát như sau:

Đối với căn cứ “Cần đợi kết quả giải quyết của các cơ quan khác hoặc vụ việc khác có liên quan”, về vấn đề này còn có hai loại ý kiến khác nhau.

- Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, căn cứ này được hiểu là trong quá trình giải quyết vụ án, Tòa án cần được các cơ quan hữu quan cung cấp tài liệu, chứng cứ cần thiết cho việc giải quyết vụ án hoặc xác định các cơ quan đó có lưu giữ các tài liệu, chứng cứ mà Tòa án yêu cầu nhưng chưa cung cấp. Thực chất đây là một biện pháp thu thập chứng cứ của Tòa án và việc chờ đợi kết quả là cần thiết. Thực tế cho thấy nhiều trường hợp cơ quan khi nhận được yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ của Tòa án đã không hợp tác hoặc kéo dài thời gian làm khó khăn cho việc giải quyết vụ án. Do đó, việc tạm đình chỉ vụ án chờ kết quả giải quyết, cung cấp của cơ quan hữu quan là phù hợp quy định pháp luật.

- Loại ý kiến thứ hai xác định về căn cứ trên đặt ra đối với những vụ án hành chính mà trong quá trình giải quyết nếu Tòa án tiếp tục giải quyết vụ án sẽ thiếu chính xác, thiếu toàn diện, không hợp pháp và có thể ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự, vì cần thiết phải chờ kết quả giải quyết trước theo thẩm quyền của cơ quan khác hoặc vụ việc khác có liên quan, ví dụ như: kết quả giải quyết của các cơ quan nhà nước khác, kết quả giải quyết trước từ vụ án dân sự, hình sự, hành chính…

Chúng tôi thấy rằng việc nhận thức và áp dụng căn cứ tạm đình chỉ vụ án theo loại ý kiến thứ hai là phù hợp, bởi vì có sự phân biệt rạch ròi giữa biện pháp xác minh thu thập chứng cứ được quy định tại Điều 87 Luật Tố tụng hành chính với căn cứ tạm đình chỉ vụ án. Điều 87 quy định biện pháp yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức cung cấp chứng cứ được áp dụng trong trường hợp đương sự đã áp dụng các biện pháp cần thiết để thu thập chứng cứ mà vẫn không thể tự mình thu thập được, thì có thể yêu cầu Tòa án tiến hành thu thập chứng cứ nhằm bảo đảm cho việc giải quyết vụ án hành chính. Tòa án, Viện kiểm sát có thể yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức đang quản lý, lưu giữ cung cấp cho mình chứng cứ.Cá nhân, cơ quan, tổ chức đang quản lý, lưu giữ chứng cứ có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, kịp thời chứng cứ theo yêu cầu của Toà án, Viện kiểm sát trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu; trường hợp không cung cấp đầy đủ, kịp thời chứng cứ theo yêu cầu của Toà án, Viện kiểm sát thì tùy theo mức độ vi phạm có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Như vậy, do luật quy định căn cứ tạm đình chỉ chưa rõ ràng, dẫn đến việc nhận thức áp dụng khác nhau. Nhiều vụ án được tạm đình chỉ việc giải quyết theo loại ý kiến thứ nhất, làm cho việc giải quyết vụ án kéo dài, gây phiền hà cho đương sự, mà lẽ ra chỉ cần áp dụng biện pháp thu thập chứng cứ yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức cung cấp và được ấn định thời hạn cung cấp là 15 ngày phải thực hiện, hết thời hạn thu thập chứng cứ thì Tòa án phải tiếp tục giải quyết vụ án.

Đối với thời hạn chuẩn bị xét xử theo quy định nêu trên thì trong mọi trường hợp vụ án tạm đình chỉ giải quyết thì được tính lại kể từ ngày Tòa án tiếp tục giải quyết vụ án khi lý do tạm đình chỉ không còn. Chúng tôi thấy rằng, quy định này cho phép được tính lại từ đầu thời hạn chuẩn bị xét xử là không cần thiết, bởi vì không có lý do để kéo dài thời hạn thêm, nên cần phải sửa đổi quy định này.

Nghiên cứu dự thảo Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi) đang được thảo luận tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII, tại Khoản 1, Điều 143 quy định các trường hợp tạm đình chỉ, chúng tôi thấy rằng chưa có sửa đổi căn cứ “Cần đợi kết quả giải quyết của các cơ quan khác hoặc vụ việc khác có liên quan”; và tại Khoản 4, Điều 129 dự thảo luật quy định thời hạn chuẩn bị xét xử “Trường hợp có quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án thì thời hạn chuẩn bị xét xử được bắt đầu tính lại kể từ ngày Toà án tiếp tục giải quyết vụ án khi lý do tạm đình chỉ không còn”. Do đó, cơ hội để sửa đổi các quy định về tạm đình chỉ giải quyết vụ án hành chính nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn có khả năng bị bỏ qua. Theo chúng tôi cần sửa đổi quy định về căn cứ tạm đình chỉ “Cần đợi kết quả giải quyết của các cơ quan khác hoặc vụ việc khác có liên quan” quy định như sau: “Cần đợi kết quả giải quyết theo thẩm quyền của cá nhân, cơ quan, tổ chức khác hoặc kết quả giải quyết vụ án khác có liên quan”. Thời hạn chuẩn bị xét xử đối với căn cứ tạm đình chỉ nói trên, cần bỏ quy định cho tính lại thời hạn, mà bổ sung quy định như sau “Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày xác định có lý do tạm đình chỉ không còn, Thẩm phán phải ra quyết định đưa vụ án ra xét xử”.

                                                           Phòng 12 – VKSND tỉnh Bến Tre