* Nội dung vụ án

Phần đất diện tích 3.150 m2, thuộc thửa số 1313, 1314, 1316, tờ bản đồ số 01, tọa lạc xã Tường Đa, huyện Châu Thành có nguồn gốc của bà Phan Thị Nghĩa (mẹ bà Nguyễn Thị Lan Chi, ông Nguyễn Đình Luật) được thừa kế từ bà Phan Thị Bảy (chị bà Nghĩa) theo Quyết định công nhận việc hòa giải thành số 44/DSST của Tòa án nhân dân huyện Châu Thành.

Ngày 02/10/1993, Hội đồng xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất xã Tường Đa có biên bản thống nhất đề xuất cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 268 hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất, trong đó có ông Nguyễn Đình Luật.

Ngày 10/10/1993, UBND xã Tường Đa có Tờ trình số 26/TT.UB đề nghị UBND huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 268 hộ gia đình, cá nhân trên.

Đến ngày 18/10/1993, UBND huyện ban hành Quyết định số 509/QĐ-UB về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trong đó có ông Luật.

Năm 2018, ông Luật chết. Ngày 10/5/2019, anh Phan Huỳnh Đức (con ông Luật) gửi đơn đến UBND xã yêu cầu bà Chi giao trả các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Luật để anh khai nhận di sản thừa kế.

Ngày 23/5/2019, UBND xã tiến hành hòa giải tranh chấp đất giữa anh Đức và bà Chi, nhưng không thành. Ngày 05/6/2019, UBND huyện tiếp xúc công dân, bà Chi yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Luật do cấp không đúng quy định.

Sau đó, ngày 17/6/2019, bà Chi khởi kiện yêu cầu hủy một phần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Luật cấp ngày 18/10/1993.

Bản án số 50/2019/HC-ST ngày 11/11/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Bến Tre, quyết định: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Lan Chi; hủy một phần Quyết định số 509/QĐ-UBND ngày 18/10/1993 của UBND huyện Châu Thành đối với phần cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Nguyễn Đình Luật thửa đất số 1313, 1314, 1316; hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 41020900902QSDĐ/509QĐ-UB ngày 18/3/1993 do UBND huyện Châu Thành cấp cho ông Luật phần đất 3.150 m2 thuộc các thửa đất 1313, 1314, 1316, tờ bản đồ số 01, tọa lạc ấp Bình An, xã Tường Đa, huyện Châu Thành; buộc UBND huyện Châu Thành thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo đúng quy định pháp luật.

Không đồng ý bản án trên, ngày 25/11/2019 anh Phan Huỳnh Đức kháng cáo đề nghị sửa bản án sơ thẩm theo hướng không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Chi.

Ngày 25/11/2019, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bến Tre ban hành Quyết định số 429/QĐ-VKS-HC kháng nghị phúc thẩm, đề nghị Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh hủy bản án sơ thẩm trên và đình chỉ việc giải quyết vụ án do thời hiệu khởi kiện đã hết.

Ngày 10/9/2020, Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Bản án phúc thẩm số 519/2020/HC-PT chấp nhận một phần kháng cáo của anh Đức; chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bến Tre; hủy bản án sơ thẩm số 50/2019/HC-ST ngày 11/11/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Bến Tre và đình chỉ việc giải quyết vụ án, với lý do: Tại biên bản tiếp xúc công dân của UBND huyện Châu Thành ngày 05/6/2019, bà Chi thừa nhận không biết ông Luật được cấp giấy khi nào chỉ nghe bà Nghĩa khi còn sống nói ông Luật đã có sổ đỏ (bà Nghĩa chết ngày 07/02/2007). Như vậy, thời điểm bà Chi biết ông Luật được giấy chứng nhận quyền sử dụng các phần đất từ trước năm 2007, nhưng đến ngày 17/6/2019 mới khởi kiện yêu cầu hủy một phần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho ông Luật là đã hết thời hiệu khởi kiện quy định tại điểm a khoản 2 Điều 116 Luật Tố tụng hành chính.

Mặc khác, hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Luật không thể hiện Quyết định số 44/DSST của Tòa án nhân dân huyện Châu Thành. Theo biên bản xem xét, thẩm định tại chỗ ngày 16/9/2019 của Tòa án cấp sơ thẩm thể hiện hiện trạng phần đất có cây do ông Luật trồng, 01 ngôi nhà bằng cột cây, nền đất, mái tole xuống cấp do ông Luật ở trước đây. Như vậy, có căn cứ thể hiện ông Luật có quản lý, sử dụng phần đất này. Tòa án cấp sơ thẩm nhận định không có tài liệu chứng cứ thể hiện bà Nghĩa đã tặng cho ông Luật phần đất này nên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Chi hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Luật là chưa đủ căn cứ. Hơn nữa, bản chất yêu cầu của bà Chi là tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất. Do đó, để giải quyết triệt để vụ án và đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp cho các bên đương sự, thì đúng ra các đương sự phải khởi kiện vụ án dân sự về việc tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất theo thủ tục tố tụng dân sự./.

Thạch Thiện – Phòng 10 Viện KSND tỉnh