Thi hành án dân sự là khâu cuối cùng trong suốt quá trình tố tụng, nhưng nó cũng là khâu phản ánh rõ nét nhất kết quả đạt được của cả một quá trình tố tụng kéo dài từ khi phát sinh vụ việc đến khi có bản án, quyết định của Tòa án trong tất cả các lĩnh vực dân sự, hình sự, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động….Bởi, suy cho cùng, những gì mà các bên đương sự mong muốn không chỉ là quyết định cuối cùng của Tòa án tuyên trên giấy, mà còn là quyết định đó được thi hành trên thực tế.

Kể từ khi bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực thi hành, Cơ quan THADS sẽ ban hành quyết định thi hành án chủ động đối với các khoản như hình phạt tiền, truy thu tiền, tài sản thu lợi bất chính, án phí, lệ phí Tòa án, các khoản tịch thu sung quỹ Nhà nước, tịch thu tiêu hủy vật chứng, tài sản…được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 36 Luật THADS sửa đổi, bổ sung năm 2014. Ngoài những nội dung cụ thể tại khoản 2 Điều 36 Luật THADS thì Cơ quan THADS chỉ ban hành quyết định thi hành án và tổ chức thi hành bản án khi có đơn yêu cầu thi hành án của đương sự trong thời hạn luật định (gọi tắt là quyết định thi hành án theo đơn).

Ngay sau khi Cơ quan THADS ban hành quyết định THA chủ động và theo đơn, Cơ quan THADS phải thông báo về thi hành án cho đương sự, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan để họ thực hiện quyền, nghĩa vụ theo nội dung của quyết định thi hành án, được quy định cụ thể tại Điều 39 Luật THADS:

“ Điều 39. Thông báo về thi hành án

1. Quyết định về thi hành án, giấy báo, giấy triệu tập và văn bản khác có liên quan đến việc thi hành án phải thông báo cho đương sự, người có quyền, nghĩa vụ liên quan để họ thực hiện quyền, nghĩa vụ theo nội dung của văn bản đó.

2. Việc thông báo phải thực hiện trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày ra văn bản, trừ trường hợp cần ngăn chặn đương sự tẩu tán, hủy hoại tài sản, trốn tránh việc thi hành án.

…”

Việc thực hiện thủ tục thông báo về THADS cho các đương sự mang ý nghĩa rất quan trọng, vì đó là văn bản của Cơ quan thi hành án dân sự đầu tiên của một việc án và cả một quá trình thi hành án kéo dài cho đến khi kết thúc việc án, bản án, quyết định của Tòa án tuyên được thi hành trên thực tế. Việc thực hiện thủ tục thông báo về THADS còn đảm bảo các quyền và nghĩa vụ của các đương sự được quy định cụa thể tại Điều 2 Luật tổ chức Viện KSND năm 2014, Điều 7, 7a Luật THADS sửa đổi, bổ sung năm 2014.

Tuy nhiên, trên thực tế việc thực hiện thủ tục thông báo về THADS cho các đương sự vẫn chưa được Cơ quan THADS chấp hành nghiêm chỉnh, vẫn còn trường hợp không thông báo, chậm thông báo các quyết định về THADS cho đương sự, làm ảnh hưởng trực tiếp đến các quyền của các đương sự (người được thi hành án, người phải thi hành án, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan…), đương sự không biết quyền và nghĩa vụ của mình được (hoặc phải) thi hành theo bản án, quyết định của Tòa án như thế nào? các quyền và nghĩa vụ theo quy định của Luật THADS như quyền tự thỏa thuận, tự nguyện thi hành án, quyền khiếu nại, tố cáo, quyền chuyển giao quyền và nghĩa vụ…. được cụ thể hóa tại Điều 7, 7a, 7b Luật THADS sửa đổi, bổ sung năm 2014.

Việc cơ quan THADS không thực hiện thủ tục thông báo dẫn đến các bên đương sự không biết, không tham gia, không theo dõi được quá trình tổ chức thi hành án có liên quan đến mình. Các bên đương sự không thực hiện hết các quyền và nghĩa vụ của mình theo luật định.

Qua phối hợp kiểm sát trực tiếp cuối năm 2017 và đầu năm 2018, Viện KSND tỉnh Bến Tre phát hiện 42 trường hợp Chi cục THADS huyện Ba Tri không hoặc chậm thực hiện thủ tục thông báo cho đương sự, 31 trường hợp Chi cục THADS huyện Giồng Trôm không hoặc chậm thực hiện thủ tục thông báo cho đương sự

Với nhiệm vụ kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Cơ quan THADS cùng cấp, cán bộ, Kiểm sát viên làm công tác kiểm sát THADS cần chú ý và kiểm sát chặt chẽ thủ tục thông báo quyết định về THADS cho các đương sự của Chấp hành viên. Thủ tục đầu tiên, đơn giản nhưng rất quan trọng, quyết định cả một quá trình tổ chức thi hành án./.

Huỳnh Nhung - P11 VKSND tỉnh Bến Tre