Vừa qua, trên địa bàn huyện Ba Tri xảy ra vụ án có nội dung như sau: F lẻn vào nhà A lục tìm lấy trộm tài sản và lấy cắp được một tờ giấy cầm đồ thể hiện A đang cầm tại cửa hàng cầm đồ B 01 sợi dây chuyền 3,5 chỉ vàng 24k với giá 5.000.000 đồng. Sáng hôm sau, F đã đến tiệm cầm đồ của B chuộc lại sợi dây chuyền nhưng sau đó bán luôn cho B lấy được 7.000.000 đồng (sợi dây chuyền được B định giá là 12.000.000 đồng).

Với nội dung vụ án này, các cơ quan pháp luật huyện Ba Tri có sự khác nhau về quan điểm giải quyết.

- Quan điểm 1: F phạm tội trộm cắp tài sản. Người bị hại là A. Số tiền chiếm đoạt là 7.000.000 đồng.

- Quan điểm 2: F phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Người bị hại là B. Số tiền chiếm đoạt là 7.000.000 đồng.

- Quan điểm 3: F không phạm tội.

Quan điểm 1 lý giải: Mục đích của F vào nhà A là để lén lút lấy tài sản. Mong muốn của A lấy càng thật nhiều tài sản càng tốt. Nhưng do không tìm được tài sản mà chỉ thấy có giấy cầm đồ nên đã lấy trộm với ý thức cầu mai chuộc lại tài sản để chiếm đoạt số tiền chênh lệch. Mặc dù, B là người đang quản lý tài sản của A nhưng vì có giấy cầm đồ, mà theo giao kết chỉ cần xuất trình giấy cầm đồ là B giao tài sản đang cầm cố. Cho nên, F dễ dàng lấy được tài sản đang cầm cố và đã chiếm đoạt được số tiền 7.000.000 đồng đúng như mong muốn khi F trộm tờ giấy cầm đồ của A. Như vậy, ý thức chiếm đoạt tài sản của F đã thỏa mãn như mong muốn lúc đầu.

Quan điểm 2 lý giải: Theo quy định của pháp luật dân sự, thì A và B đang thực hiện một giao dịch cầm cố tài sản, nên A và B mới là chủ thể của cuộc giao dịch này; và tờ giấy cầm đồ chính là bản hợp đồng giữa A và B. Như vậy, chỉ chính A mới có quyền và nghĩa vụ thanh lý hợp đồng với B, nếu A không thể tham gia thì phải ủy quyền hợp pháp cho người khác thực hiện. Trong vụ việc này, F trộm giấy cầm đồ đến chuộc tài sản, tức không được sự ủy quyền của A nên không hợp pháp. Khi tiếp xúc với B, F đã nói là A nhờ F chuộc và bán sợi dây chuyền. B đã cả tin cho F chuộc và trả thêm 7.000.000 đồng để mua lại sợi dây chuyền theo đề nghị của F. Cho nên, B đã không thực hiện đúng quy định của pháp luật mà tin tưởng F nên đã bị F lừa dối chiếm đoạt 7.000.000 đồng.

Quan điểm 3 lý giải: Giống như quan điểm 2 về nhận thức pháp luật dân sự về giao dịch cầm cố. Tuy nhiên, xét về mặt nhận thức chủ quan của B, trong hoạt động cầm cố tài sản, B cho rằng chỉ cần ai xuất trình tờ giấy cầm đồ thì B sẽ cho chuộc lại tài sản mà không nhất thiết phải chính người đã cầm cố. Cho nên, trong trường hợp này, F đã xuất trình được tờ giấy cầm đồ và xin chuộc lại sợi dây chuyền thì B cho chuộc. B khẳng định mình không bị F lừa dối, vì tờ giấy cầm đồ là thật. Do B khẳng định quy trình hoạt động của mình là như vậy nên không thể nói rằng hành vi của F là đã lừa đảo được B. Như vậy, F đã lợi dụng được sự sơ hở trong quy trình hoạt động cầm đồ của B để chiếm đoạt tài sản, thì không thể xử lý F về tội lừa đảo. Và đối chiếu với quy định của BLHS về tội chiếm đoạt thì không có hành vi tương ứng nào để xử lý B. Còn về tội trộm cắp, thì theo các bình luận khoa học hình sự, giấy cầm đồ được xem là giấy tờ ghi danh, tức có ghi rõ tên địa chỉ (nhân thân) của người cầm đồ. Theo đó, giấy tờ ghi danh không phải là đối tượng của tội trộm cắp tài sản, vì mới chỉ chiếm hữu được giấy tờ ghi danh cũng chưa thể chiếm đoạt được tài sản.

Rất mong sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp !

VKSND huyện Ba Tri