Điều 175 Bộ luật hình sự năm 2015 về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” quy định về hành vi vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả.

Vấn đề là cần chứng minh người phạm tội dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản. Thủ đoạn gian dối của người phạm tội sau khi nhận được tài sản có thể do trong quá trình sử dụng tài sản đến thời điểm thanh toán, trả lại tài sản theo giao kết hợp đồng nhưng có ý định không muốn trả lại tài sản nên người phạm tội đã gian dối để che giấu hoặc thực hiện hành vi chiếm đoạt. Hành vi gian dối thường gặp dưới các dạng như: lập ra tài liệu, chứng từ khống; sửa chữa tài liệu, đánh tráo số lượng tài sản… Có nhiều trường hợp người phạm tội nhờ người khác lập hợp đồng giả về việc giao nhận tài sản, rồi thông qua công chứng hoặc UBND chứng thực…Trường hợp này phải tiến hành ghi lời khai của những người có liên quan xác định việc tạo lập hồ sơ, tài liệu giả…

Hoặc chứng minh đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả. Vấn đề đặt ra là có điều kiện, khả năng trả lại tài sản là như thế nào.

Theo chúng tôi, có điều kiện, khả năng trả lại tài sản được thể hiện: điều kiện về thu nhập, kết quả sản xuất kinh doanh…của họ;khả năng được xác định bằng tài sản hiện có như: tiền, nhà đất, các nguồn vốn đầu tư, xe ô tô, mô tô, xe máy, tài sản khác…Trong trường hợp tài sản của bố mẹ, vợ, chồng, con người phạm tội, nếu họ chấp nhận và thực hiện bỏ tài sản ra để thực hiện nghĩa vụ trả lại tài sản cho người phạm tội trước khi khởi tố vụ án cũng được xem là có khả năng trả lại tài sản.

Người phạm tội cố tình không trả lại tài sản được thể hiện bằng hành vi cố tình trốn tránh việc trả nợ, chay ì dây dưa kéo dài, khất nợ làm cho người có tài sản gặp khó khăn trong việc đòi lại tài sản của mình.

Trên đây là những điểm mới được quy định tại Điều 175 BLHS năm 2015, xin trao đổi với các bạn đồng nghiệp./.

Phòng 3 - VKSND tỉnh Bến Tre